Varis nedir ve sebepleri
Varis, vücuttaki kan dolaşımının normalden daha yavaş veya düzensiz olması sonucu oluşan, damarların genişlemesi veya kabarmasıdır. Bu genişlemeler ve kabarmalar, damarların iç duvarının zayıflamasına veya yetersizliğine bağlı olarak oluşur. Varisler en sık bacaklarda görülür ve genellikle uzun süreli ayakta durma, yürüme veya oturma gibi aktiviteler sonucu ortaya çıkar.
Varislerin oluşmasına neden olan birçok faktör vardır. Bunlar arasında en yaygın olanlar şunlardır:
- Yaş: Varisler genellikle yaş ilerledikçe daha yaygın hale gelir.
- Cinsiyet: Kadınlar varisleri erkeklerden daha sık görürler.
- Ailede varis geçmişi: Varislerin genetik bir yatkınlıkta olduğu düşünülmektedir.
- Hamilelik: Hamilelik sırasında hormonal değişiklikler ve artan kan volümü varisleri tetikleyebilir.
- Obezite: Obez insanlar varisleri daha yaygın olarak görürler.
- Uzun süreli ayakta durma veya oturma: Bu aktiviteler damarların iç basıncını artırarak varislerin oluşmasına neden olabilir.
- Sigara içmek: Sigara içmek damarları tıkarak varislerin oluşmasına neden olabilir.
- İlaçlar: Bazı ilaçlar, özellikle hormon ilaçları, varisleri tetikleyebilir.
Varisler genellikle görünüş olarak rahatsız edici olmasına rağmen, genellikle ciddi sağlık sorunlarına neden olmaz. Ancak varislerin ilerlemesi halinde, ciddi sağlık sorunlarına neden olabilirler. Özellikle varislerin uzun süreli sürekli olarak mevcut olması durumunda, ciddi sağlık sorunlarına neden olabilirler.
Varis belirtileri ve tanısı
Varis belirtileri arasında en yaygın olanlar şunlardır:
- Kabarma: Bacaklarda veya ayaklarda kabarma varislerin en yaygın belirtisidir. Kabarma genellikle yorucu veya uzun süreli ayakta durma veya yürüme sonrası oluşur.
- Ağrı veya yorgunluk: Bacaklarda veya ayaklarda ağrı veya yorgunluk varislerin belirtilerinden biridir.
- Kaşıntı veya yanma: Bacaklarda veya ayaklarda kaşıntı veya yanma varislerin belirtilerinden biridir.
- Kızarıklık veya şişlik: Bacaklarda veya ayaklarda kızarıklık veya şişlik varislerin belirtilerinden biridir.
- Damar çatlamaları: Bacaklarda veya ayaklarda damar çatlamaları varislerin belirtilerinden biridir.
Varis tanısı genellikle fizik muayene veya ultrasonografi yöntemleri ile konulur. Fizik muayene, doktorun varisleri gözlemlemesine veya hissetmesine olanak tanır. Ultrasonografi, varislerin boyutlarını ve yerlerini ölçmenin yanı sıra, damarların iç yapısını görüntülemek için kullanılan bir yöntemdir.
Eğer varisler ciddi sağlık sorunlarına neden oluyorsa veya estetik bir sorun oluşturuyorsa, varis tedavisi gerekli olabilir. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi ve non-cerrahi yöntemler yer alır. Cerrahi yöntemler arasında stripping, lazer tedavisi, katater embolisasyonu gibi yöntemler yer almaktadır. Non-cerrahi yöntemler arasında ise elastik bandajlar, kompresyon çorap, venöz ablasyon gibi yöntemler yer almaktadır.
Varislerin oluşmasını önlemek için de bazı önlemler alınabilir. Örneğin, hareketli bir yaşam tarzı, sağlıklı bir diyet, sigara ve alkol kullanmamak, obeziteyi önlemek gibi yollar varislerin oluşmasını önleyebilir.
Varis tedavisi: Cerrahi ve non-cerrahi yöntemler
Varis tedavisi, varislerin oluşmasına neden olan faktörler ve varislerin şiddetine göre değişebilir. Genellikle varis tedavisi cerrahi ve non-cerrahi yöntemler olarak ikiye ayrılır.
Cerrahi tedavi yöntemleri arasında:
- Stripping: Bu yöntemde, varislerin ucundan başlayarak, varislerin iç yapısı çekilir ve çıkarılır. Bu yöntem genellikle geniş varisler için kullanılır ve genellikle birkaç saat süren bir ameliyat gerektirir.
- Lazer tedavisi: Bu yöntemde, varisler lazer ısısı ile yok edilir. Lazer tedavisi genellikle küçük veya orta boyutta varisler için kullanılır ve genellikle birkaç seans gerektirir.
- Katater embolisasyonu: Bu yöntemde, varislerin içine bir katater yerleştirilir ve varisler içindeki kan akımı durdurulur. Bu yöntem genellikle büyük varisler için kullanılır ve genellikle birkaç saat süren bir ameliyat gerektirir.
Non-cerrahi tedavi yöntemleri arasında:
- Elastik bandajlar: Bu yöntemde, varislerin üzerine elastik bandajlar sarılır. Bu bandajlar varislerin genişlemesini önler ve varislerin içindeki kan akımını arttırır.
- Kompresyon çorap: Bu yöntemde, varislerin üzerine kompresyon çorap giyilir. Bu çorap varislerin genişlemesini önler ve varislerin içindeki kan akımını arttırır.
- Venöz ablasyon: Bu yöntemde, varislerin içine bir katater yerleştirilir ve varisler içindeki kan akımı durdurulur. Bu yöntem genellikle küçük veya orta boyutta varisler için kullanılır ve genellikle birkaç seans gerektirir.
Her tedavi yöntemi için farklı avantajlar ve dezavantajlar vardır. Tedavi seçiminde, varislerin şiddeti, oluşumunun sebepleri, kişinin genel sağlık durumu ve kişinin tercihleri gibi faktörler dikkate alınmalıdır. Ayrıca, her tedavi yönteminin kendine özgü yan etkileri ve riskleri bulunmaktadır. Örneğin, cerrahi tedavi yöntemleri genellikle daha yüksek riskli olabilirken, non-cerrahi yöntemler daha az invazif olabilir. Bu nedenle, varis tedavisi konusunda uzman bir hekim ile çalışmak önemlidir. Kişinin sağlık durumu, varis şiddeti ve kişinin tercihleri göz önünde bulundurularak en uygun tedavi yöntemi seçilmelidir.
Varis önleme yolları ve yaşam tarzı değişiklikleri
Varislerin oluşmasını önlemek için bazı yaşam tarzı değişiklikleri ve önleyici yollar uygulanabilir. Bunlar arasında şunlar yer alır:
- Hareketli bir yaşam tarzı: Sürekli hareket etmek varislerin oluşmasını önler ve mevcut varisleri iyileştirir. Özellikle yürüyüş, koşu, bisiklete binme gibi aktiviteler varisleri önleyebilir.
- Sağlıklı bir diyet: Varislerin oluşmasını önlemek için sağlıklı bir diyet önemlidir. Özellikle yüksek lif içeriği olan sebzeler, meyveler, tam tahıllar ve süt ürünleri tüketmek varisleri önleyebilir.
- Sigara ve alkol kullanmamak: Sigara ve alkol varisleri tetikleyebilir. Bu nedenle varislerin oluşmasını önlemek için sigara ve alkol kullanmamak önemlidir.
- Obeziteyi önlemek: Obezite varisleri tetikleyebilir. Bu nedenle varislerin oluşmasını önlemek için sağlıklı bir ağırlıkta kalmak önemlidir.
- Ayakta dururken veya otururken dinlenme: Uzun süreli ayakta durma veya oturma varisleri tetikleyebilir. Bu nedenle varislerin oluşmasını önlemek için, ayakta dururken veya otururken periyodik olarak dinlenmek önemlidir.
- Kompresyon çorap veya bandajlar kullanmak: Kompresyon çorap veya bandajlar varislerin oluşmasını önler ve mevcut varisleri iyileştirir.
- Ağırlık kaldırmamak: Ağırlık kaldırmak varisleri tetikleyebilir. Bu nedenle varislerin oluşmasını önlemek için ağırlık kaldırmamak önemlidir.
- Uyku pozisyonunu değiştirmek: Yatakta yatarken bacakları yukarı kaldırmak varislerin oluşmasını önler.
Her kişinin varis önleme yollarına ilişkin ihtiyaçları farklı olabilir. Özellikle genetik yatkınlık, yaş, cinsiyet, hamilelik gibi faktörler varislerin oluşmasını etkileyebilir. Bu nedenle varis önleme yollarının seçimi kişinin sağlık durumu ve varis oluşma riski dikkate alınarak yapılmalıdır. Ayrıca, varis oluşumunun önlenebilmesi için herhangi bir yaşam tarzı değişikliği veya önleyici yolun tek başına yeterli olmayabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle, varislerin oluşmasını önlemek için birçok faktörün birlikte değerlendirilmesi ve uygulanması gereklidir.
Varis ile ilgili yaygın yanlış bilgiler ve mitler
Varislerle ilgili yaygın yanlış bilgiler ve mitler mevcuttur. Bunlar arasında en yaygın olanlar şunlardır:
- Varisler sadece estetik bir sorundur: Varisler genellikle görünüş olarak rahatsız edici olmasına rağmen, genellikle ciddi sağlık sorunlarına neden olmaz. Ancak varislerin ilerlemesi halinde, ciddi sağlık sorunlarına neden olabilirler. Özellikle varislerin uzun süreli sürekli olarak mevcut olması durumunda, ciddi sağlık sorunlarına neden olabilirler.
- Varisler sadece yaşlı insanları etkiler: Varisler her yaşta görülebilir. Özellikle genetik yatkınlık, yaş, cinsiyet, hamilelik gibi faktörler varislerin oluşmasını etkileyebilir.
- Varisler sadece bacaklarda görülür: Varisler sadece bacaklarda görülebilir ancak aynı zamanda anüs, rektum ve vajina gibi bölgelerde de oluşabilir.
- Varisler sadece kadınları etkiler: Varisler hem kadınları hem de erkekleri etkileyebilir. Ancak kadınların hamilelik dönemi ve menopoz dönemi gibi bazı fizyolojik durumlar nedeniyle daha yüksek riskte olduğu düşünülmektedir.
- Varisler sadece cerrahi tedavi ile iyileştirilir: Varisler cerrahi tedavi yanı sıra non-cerrahi tedavi yöntemleri ile de iyileştirilebilir. Örneğin, kompresyon çorap, elastik bandajlar, venöz ablasyon gibi yöntemler ile varislerin iyileştirilmesi mümkündür.
- Varislerin oluşmasını önlemek için sadece ayakta durmak, yürümek gerekmez: Varislerin oluşmasını önlemek için hareketli bir yaşam tarzı, sağlıklı bir diyet, sigara ve alkol kullanmamak, obeziteyi önlemek gibi yollar varislerin oluşmasını önleyebilir.
- Bu yanlış bilgiler ve mitler varislerle ilgili sağlık sorunlarının tanısını ve tedavisini zorlaştırabilir. Bu nedenle, varislerle ilgili doğru bilgiye erişmek önemlidir ve varislerle ilgili sağlık sorunlarının tanısı ve tedavisi için uzman bir hekim ile çalışmak önemlidir.
Hazırlayan:Doktor Taku (doktortaku.com)
